«Ο άνθρωπος “μαθαίνει” να είναι άπληστος, κακόβουλος, ιδιώτης, μισάνθρωπος, ανταγωνιστικός και υπέρμετρα φιλόδοξος μέσα από την κοινωνική του διαμόρφωση, δεν είναι εγγενή του χαρακτηριστικά» δηλώνουν οι Ηλιόσποροι. Εξάλλου, «ένας κόσμος που το συλλογικό συμφέρον θα είναι πάνω από το ατομικό, δεν είναι καθόλου ουτοπικός» υποστηρίζουν.
Τι είναι οι Ηλιόσποροι;
Οι Ηλιόσποροι (www.iliosporoi.net) είναι μια παρέα που στόχο έχει να αποτελέσει την αλογόμυγα της ελληνικής κοινωνίας. Είναι ένα δίκτυο ανθρώπων με κινηματική και κοινωνική δραστηριότητα, όχι κομματική αλλά πολιτική στη ρίζα και την ουσία της.
Πώς λειτουργούν και πότε συστάθηκαν;
Συστηθήκαμε στο κοινό το 2004 και λειτουργούμε οριζόντια με τη λογική της ομάδας συγγένειας (affinity group) και του δικτύου, στις παρυφές του οικολογικού κινήματος και της αυτονομίας. Είμαστε μια ολιγομελή ομάδα με ευέλικτη και εύπλαστη σύνθεση, πιστεύουμε στην αυτενέργεια και τη συλλογική δράση, μας ενώνει η αγάπη για την οικολογία, την ελευθερία και την κοινωνική αυτοθέσμιση.
Τι ..σπόρους θέλετε να σπείρετε και σε τι έδαφος;
Οι σπόροι της χειραφέτησης και της αλλαγής για να μπορέσουν να ανθίσουν πρέπει να διαμορφωθεί ένα γόνιμο έδαφος με όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την κοινωνία (αλληλεγγύη, συνεργασία, ανθρωπιά, συμβίωση, συνύπαρξη, ισότητα, δικαιοσύνη).
Εμείς προσπαθούμε να λειτουργούμε ολιστικά και οργανικά σε όλα τα επίπεδα, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών, καθώς και την επανάκτηση του δημόσιου χώρου και των κοινών αγαθών.
Λειτουργούμε πάντα σαν γέφυρα επικοινωνίας και συνεργασίας ανάμεσα στις διάφορες πτυχές του (οικολογικού) κινήματος, διακινούμε χρήσιμες πληροφορίες και καλές πρακτικές, δημιουργούμε εργαλεία και δομές για την διαμόρφωση ενός άλλου κόσμου, κοινωνικά δίκαιου και οικολογικά βιώσιμου.
Βρίσκετε ανταπόκριση από τον κόσμο;
Όλα αυτά τα χρόνια, μέσα από τη ποικιλία των δράσεών μας, είχαμε την χαρά και την τύχη να συνεργαστούμε με δεκάδες συλλογικότητες και άτομα ενεργά στην κοινωνία, που η συμβολή τους υπήρξε καθοριστική για την επιτυχή έκβαση των εκδηλώσεων.
Είχαμε επίσης τη χαρά και την τιμή να αγκαλιάσουν τις δράσεις μας δεκάδες χιλιάδες νέοι άνθρωποι όλων των ηλικιών, ιδιαίτερα μέσα από το Αντιαπαγορευτικό Φεστιβάλ και την αντίστοιχη εκστρατεία για τη μείωση της βλάβης από τις εξαρτήσεις, αλλά και τις δράσεις για την ελεύθερη και υπεύθυνη κατασκήνωση, την αποανάπτυξη και την αλληλέγγυα οικονομία.
Έχετε διοργανώσει ένα φόρουμ σχετικά με καίρια ζητήματα περί ευημερίας, προόδου και ανάπτυξης. Τι ακριβώς έχετε ετοιμάσει;
Πρόσφατα (20-22 Φεβρουαρίου 2015) διοργανώσαμε ένα τριήμερο φόρουμ- πολιτικό εργαστήρι με θέμα “Ευημερία χωρίς ανάπτυξη, προτάσεις για έναν άλλο κόσμο από κοινού” στο οποίο συμμετείχαν περισσότεροι από 40 ομιλητές και ομιλήτριες, αλλά και περισσότερα από 650 άτομα ενεργά σε κοινωνικούς χώρους και εγχειρήματα.
Στόχος μας ήταν να φέρουμε κοντά ανθρώπους συγγενικών κινηματικών και ερευνητικών πεδίων (αποανάπτυξη, οικολογία, πολιτική αυτονομία, ομότιμη παράγωγή, Κοινά και κλιματική δικαιοσύνη), να συνθέσουμε τις εμπειρίες και την εργασία τους και να διαμορφώσουμε συγκεκριμένες και εφαρμόσιμες προτάσεις πολιτικής και κοινωνικής παρέμβασης. Κοινή μας διαπίστωση ότι το υπάρχον μοντέλο του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού έχει αποτύχει και έχει καταστρέψει το φυσικό περιβάλλον και τις ανθρώπινες κοινωνίες.
Με τις προτάσεις μας θέλουμε να πιέσουμε και να επηρεάσουμε την Πολιτεία και την Κοινωνία να δημιουργήσουν δομές, εργαλεία και θεσμικά πλαίσια για τη δημιουργία ενός άλλου μοντέλου κοινωνικής, πολιτικής και παραγωγικής ανασυγκρότησης απαγκιστρωμένο από το δόγμα της αέναης ανάπτυξης, του οικονομισμού και του καταναλωτισμού. Προτάσεις που δεν μένουν στη θεωρία, αλλά αντανακλούν κινηματικές πρακτικές, κοινωνικά αιτήματα και ερευνητικά ευρήματα που έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια και αποδεικνύουν ότι ένας άλλος κόσμος είναι υπαρκτός πέρα από τις αγορές και το χρηματιστήριο.
Τελικά θεωρείτε ότι υπάρχει ζωή χωρίς αγορές, χρηματιστήριο…;
Ναι είναι γεγονός, υπάρχει ζωή πέρα από τις αγορές και το χρηματιστήριο, πέρα από το χρηματοπιστωτικό σύστημα και την οικονομική ελίτ, πέρα από τη λιτότητα ή την αύξηση της ζήτησης και του ΑΕΠ. Σίγουρα ένα κυρίαρχο μεγάλο τμήμα της (ελληνικής) κοινωνίας είναι ακόμα εγκλωβισμένο στο παλιό μοντέλο ανάπτυξης και κατανάλωσης, το παλιό παράδειγμα συσσώρευσης και εκμετάλλευσης πόρων, την παλιά μεγάλη αφήγηση ότι ευτυχία και ευημερία σημαίνει πλουτισμός και απόκτηση πολλών υλικών αγαθών.
Για εμάς η ευημερία και η πρόοδος δεν προϋποθέτουν αύξηση του πλασματικού δείκτη ΑΕΠ, αλόγιστη ανάπτυξη και καταστροφή των φυσικών πόρων. Δεν προϋποθέτουν διαφθορά, απληστία και ιδιωτικοποίηση- ιδιώτευση. Προϋποθέτουν μοίρασμα, ανταλλαγή, εγκράτεια, μέτρο, εξοικονόμηση, κοινή λογική, αλληλεγγύη και συνεργασία.
Το φαινόμενο του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού και της ανάπτυξης όπως την γνωρίζαμε μέχρι σήμερα είναι ένα σχετικά πρόσφατο φαινόμενο σε σύγκριση με το διάστημα που υπάρχει το ανθρώπινο είδος οργανωμένο σε κοινωνίες. Η ζημιά όμως που έχει κάνει ιδιαίτερα από το 1950 και έπειτα είναι πολλαπλάσια και δραματικά δυσανάλογη της ιστορικής του διαδρομής.
Οι ανθρώπινες κοινότητες από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα έβρισκαν πάντα τρόπους να ανταπεξέρχονται τις όποιες (κοινωνικές και οικονομικές) κρίσεις μέσα από τη συνδιαχείριση, την αυτοοργάνωση και την καινοτομία, ιδιαίτερα όσο παρέμεναν σε μικρή κλίμακα. Ιδίως τα τελευταία χρόνια, στην Ισπανία, την Ελλάδα και αλλού έχουν αναπτυχθεί εκατοντάδες κοινωνικές πρωτοβουλίες και εγχειρήματα που τοπικοποιούν τη παραγωγή και την κατανάλωση την οποία περιορίζουν, κατασκευάζουν και επισκευάζουν αντικείμενα, χτίζουν με φυσικά υλικά, ανταλλάσσουν προϊόντα και υπηρεσίες χωρίς χρήματα, αναπτύσσουν συμπληρωματικά τοπικά νομίσματα, δημιουργούν κοινοτικά εγχειρήματα αυτάρκειας, προσπαθούν να έχουν την ελάχιστη επίπτωση στο φυσικό περιβάλλον και συμβάλουν στην αποκατάστασή του, λαμβάνουν αποφάσεις για το μέλλον τους συλλογικά και επιδιώκουν τη μετάβαση σε μια κοινωνία λιτής αφθονίας. Δείχνουν δηλαδή ότι μπορούμε και αλλιώς, ότι ένας άλλος κόσμος είναι υπαρκτός πέρα από τις αγορές και τη λιτότητα, αν πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας και δεν περιμένουμε τα πάντα από τα πάνω ή από τους άλλους.
Ένας κόσμος χωρίς συμφέροντα είναι ουτοπικός ή μπορεί να υλοποιηθεί κάποια στιγμή και αν ναι, από ποιους;
Δεν μιλάμε για θεωρητικά σχήματα, αλλά για τις εφαρμοσμένες ουτοπίες του σήμερα που μπορεί να είναι ακόμα σε μικρή κλίμακα, αλλά ήδη υπάρχουν. Με την συμμετοχή όλο και περισσότερου κόσμου, που δεν θέλει απλά ένα παυσίπονο για την κρίση αλλά μια ριζική κοινωνική αλλαγή, θα πολλαπλασιαστούν και θα ακτινοβολήσουν σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Η αλλαγή πρέπει να ξεκινήσει πρώτα από εμάς τους ίδιους όμως, που πρέπει να γίνουμε φορείς αυτών των ιδεών και πρακτικών, αυτού του νέου παραδείγματος, αν θέλουμε πραγματικά να δούμε τις πολιτικές και τις νοοτροπίες δίπλα μας να αλλάζουν.
Ο άνθρωπος “μαθαίνει” να είναι άπληστος, κακόβουλος, ιδιώτης, μισάνθρωπος, ανταγωνιστικός και υπέρμετρα φιλόδοξος μέσα από την κοινωνική του διαμόρφωση, δεν είναι εγγενή του χαρακτηριστικά. Εμείς, όλοι μας, με την υπεύθυνη δράση μας μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε την ευημερία και την πρόοδο, την οικονομία και την πρωτογενή παραγωγή, τη λήψη αποφάσεων και τη συμβίωση, διαμορφώνοντας ένα νέο ανθρωπολογικό τύπο που θα απαλείψει τα παραπάνω μη-εγγενή, αρνητικά χαρακτηριστικά και θα αναδείξει πάλι τις οικουμενικές αξίες και αρχές του ανθρωπισμού, της ειρηνικής συνύπαρξης και της ανιδιοτέλειας. Σε αυτή την περίπτωση ένας κόσμος που το συλλογικό συμφέρον θα είναι πάνω από το ατομικό, δεν είναι καθόλου ουτοπικός.
