απόσπασμα, τροφή σκέψης από το

ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

ή  ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ;


Λέγοντας Ελευθεριακό Κοινοτισμό, θέλουμε να τονίσουμε και να υποστηρίξουμε πως ο άνθρωπος είναι κατά φύση και κατ΄ ουσία κοινωνικό ον. Επομένως, όταν μιλάμε για ανθρώπους και όχι για αρκούδες, αγνοώντας την αστική μπούρδα «η ελευθερία μου τελειώνει εκεί που αρχίζει του άλλου», υποστηρίζουμε πως «προϋπόθεση της ελευθερίας μου είναι η ελευθερία του άλλου». Και για να υπάρξει αυτή η ελευθερία πρέπει να υπάρχει κοινωνική, οικονομική και πολιτική  ισότητα.

Άρα, Ελευθεριακός Κοινοτισμός, σημαίνει την κοινότητα (κομμούνα) των ανθρώπων, οι οποίοι έχουν απαλλαγεί από τις οικονομικές, τις κοινωνικές και πολιτικές ανισότητες που επιβάλλουν το κράτος και το κεφάλαιο.

Αυτή η κοινότητα, δεν είναι μόνο κοινότητα αλληλεξάρτησης αναγκών, είναι ουσιαστική κοινότητα. Είναι η κοινότητα της συμμετοχής, της συναποφάσισης, της αυτοοργάνωσης και της πραγμάτωσης της έννοιας του πολίτη, άρα της αυτοδιεύθυνσης. Κανένας και καμία δεν εξαιρείται από αυτό το σχέδιο. Κανένας και καμία δεν μπορεί να είναι έξω από αυτή την κοινότητα, κανένας και καμία δε θα αποτελεί απόβλητο και περιθώριο (ακόμα και αν θελήσει να μη συμμετέχει ή και να αναχωρήσει).

Και γιατί το λέμε αυτό; Γιατί είναι η δική μας κοινότητα, – που είναι σαν τη βαρύτητα, ( κανείς δε μπορεί να ζήσει έξω από αυτή). Είναι κοινότητα οργανωμένη από τα κάτω προς τα πάνω και αυτό σημαίνει: από την κοινότητα, στην ομοσπονδία των κοινοτήτων και από την ομοσπονδία των κοινοτήτων, στην συνομοσπονδία των ομοσπονδιών.

Θέλουμε Πόλεις στα μέτρα των ανθρώπων και όχι τερατουπόλεις. Θέλουμε αυτές τις Πόλεις που μπορούμε και να τις πούμε συνασπισμού τομέων και κοινοτήτων, ομοσπονδιακά ενωμένες μεταξύ τους, όπου η κάθε μία από αυτές ξεχωριστά και ελεύθερα  να συνάπτει συνεργασίες με τις άλλες κοινότητες ή και να αποχωρεί  από αυτές τις συνεργασίες.

Αυτές οι Πόλεις οι όμορφες, οι καθαρές, οι ευχάριστες, οι ερωτικές, οι ηλιόλουστες (χωρίς την τρύπα του όζοντος), οι οποίες δεν θα΄ χουν δημοτικό άρχοντα , ούτε δημοτικά συμβούλια αλλά κοινωνικά συμβούλια και γενικές συνελεύσεις, όπου θα παίρνονται όλες οι αποφάσεις που αφορούν «τα της Πόλης», από όλους τους πολίτες της που μετέχουν ενεργά και ισότιμα ασκώντας πολιτική (διαχείριση της λειτουργίας της Πόλης).

Σ΄ αυτές τις Πόλεις η οικονομία δεν είναι μια ξεχωριστή λειτουργία πάνω από την κοινότητα, αλλά ενσωματωμένη μέσα σ΄ αυτή. Γιατί αυτή η κοινότητα θα έχει καταφέρει από τη μια,  να καταργήσει τις διαχωρισμένες παραγωγικές διαδικασίες και τον κεφαλαιοκρατικό διαχωρισμό της εργασίας, δηλαδή την πνευματική, την χειρονακτική, τη βιομηχανική, την αγροτική και των υπηρεσιών και από την άλλη να τις ενοποιήσει και να τις ολοκληρώσει δημιουργικά σε μια ζωή «βίος και τέχνη».

Γύρω από αυτές τις Πόλεις θα υπάρχουν αγρο-κοινότητες (τα χωριά) συνδεμένα άμεσα με αυτές, χωρίς να ασκείται κυριαρχία από την πόλη στο ύπαιθρο, αλλά θα υπάρχει ενοποίηση αυτής της σχέσης. Και βέβαια, μέσα από τη μη κυριαρχική αντίληψη «κέντρο είναι παντού και περιφέρεια πουθενά», δεν θα  υπάρχουν ούτε κέντρα ούτε επαρχίες.   Αντίθετα, θα υφίσταται ο πανκεντρισμός, αφού κέντρο θα είναι η εκάστοτε κοινότητα και δεν έχει σημασία αν είναι μικρή ή μεγάλη.

Έτσι, οι αγρο-κοινότητες (χωριά) εφοδιάζουν την πόλη με αγροτικά προϊόντα και οι πόλεις τις αγρο-κοινότητες (χωριά) με βιο-τεχνικά εφόδια και υπηρεσίες. Και μέσω αυτής της αλληλεξάρτησης η πόλη αποκτάει ύπαιθρο και η αγρο-κοινότητα (το χωριό) σπάει την εσωστρέφειά, τον τοπικισμό και τον επαρχιωτισμό του. Σ΄ αυτές τις πόλεις και τις αγρο-κοινότητες  υφίσταται η κοινωνική κατοχή, όσον αφορά τα συλλογικά – κοινωνικά μέσα παραγωγής: βιοτεχνίες, γη, εργοστάσια, καταστήματα, υπηρεσίες και ατομική κατοχή ως προς τα ατομικά μέσα παραγωγής.

 Σ΄ αυτές τις «συνεταιριστικές κοινοπολιτείες» στο μέτρο που η παραγωγή και η κατανάλωση θα ενώνονται σε ανθρώπινη κλίμακα, η κοινωνία θα μπορεί να γίνει όσο το δυνατόν περισσότερο αυτοδιαχειριζόμενη και αυτοδιευθυνόμενη.

Με την εναλλαγή των μελών της κοινότητας στους διάφορους τόπους δουλειάς, ούτε ο αγρός, ούτε το εργοστάσιο, ούτε το κατάστημα, ούτε το γραφείο, θα μπορούν να λειτουργούν σαν ξεχωριστές ομάδες συμφερόντων μέσα στην κοινότητα.

Ο ελευθεριακός λειτουργικός καταμερισμός της εργασίας, καθώς οι πολίτες θα εναλλάσσονται στις εργασιακές τους ενασχολήσεις, θα ενσωματώσει την εργασία μέσα στην κοινοτική ζωή και όχι έξω από αυτή όπως αντίθετα συμβαίνει στον καπιταλισμό μέσω της μισθωτής εργασίας (δουλείας).

Ο αποκεντρωτισμός και η αυτοσυντήρηση πρέπει να εμπεριέχουν μια αρχή κοινωνικής οργάνωσης πολύ ευρύτερη από τον απλό τοπικισμό ή την τοπικότητα. Μαζί με την αποκέντρωση, τη σχετική αυτάρκεια, την ανθρώπινη κλίμακα κοινωνικής οργάνωσης, τις εναλλακτικές τεχνολογίες, υπάρχει επιτακτική η ανάγκη για αμεσοδημοκρατικές και αληθινά κοινοτικές μορφές αλληλεξάρτησης. Με λίγα λόγια για ελευθεριακές μορφές συνομοσπονδισμού.

 

 

 Τι είναι επομένως ο συνομοσπονδισμός (η κοινότητα των κοινοτήτων);

 Πάνω από όλα είναι ένα δίκτυο εκτελεστικών συμβουλίων, τα μέλη και οι εκπρόσωποι των οποίων, ορίζονται από αμεσοδημοκρατικές λαϊκές συνελεύσεις στα διάφορα χωριά και στις πόλεις, ακόμη και στις γειτονιές των πόλεων (τομείς).

Αυτοί οι εκπρόσωποι είναι ανά πάσα στιγμή ανακλητοί και υπεύθυνοι ενώπιον των Γενικών Συνελεύσεων που τους επιλέγουν για το συντονισμό και την εφαρμογή της πολιτικής, που διαμορφώνεται από τις ίδιες (τις γενικές συνελεύσεις). Η λειτουργία τους, επομένως, είναι καθαρά εκτελεστική και πρακτική.

Η ιδέα της συνομοσπονδίας περιέχει μια σαφή διάκριση μεταξύ της διαμόρφωσης της πολιτικής, του συντονισμού και της εκτέλεσης πολιτικής που έχει υιοθετηθεί. Η διαμόρφωση πολιτικής είναι αποκλειστικό δικαίωμα των λαϊκών κοινοτικών γενικών συνελεύσεων που βασίζονται στην πρακτική της άμεσης δημοκρατίας, ενώ ο συντονισμός και η διαχείριση είναι υπευθυνότητα των συνομοσπονδιακών συμβουλίων που είναι όργανα αποκλειστικά για τη διασύνδεση των χωριών, πόλεων, γειτονιών σε συνομοσπονδιακά δίκτυα. Η οργάνωση, επομένως ρέει από τη βάση προς την κορυφή και όχι από την κορυφή προς τη βάση.

Το αποφασιστικό στοιχείο που δίνει υπόσταση στο συνομοσπονδισμό είναι η αλληλεξάρτηση των κοινοτήτων με στόχο την αλληλοβοήθεια και την ανταλλαγή και βασίζεται στη συμμετοχή σε σχέση με την κατανομή των πόρων, την παραγωγή και τη διαμόρφωση πολιτικής. Εάν μια κοινότητα δεν είναι υποχρεωμένη να βασίζεται σε κάποια άλλη ή άλλες γενικότερα, για την ικανοποίηση σημαντικών υλικών αναγκών και την πραγματοποίηση κοινών πολιτικών στόχων με τρόπο που να αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου όλου, τότε η απομόνωση και ο ακραίος τοπικισμός είναι η πιθανότερη κατάληξη.

Με δυο λόγια η κοινότητα μπορεί να διατηρεί την αυτονομία της και την ταυτότητά της, ενώ παράλληλα να συμμετέχει ισότιμα στο μεγαλύτερο σύνολο που συγκροτεί μια ισορροπημένη ελευθεριακή κοινωνία.

Ο συνομοσπονδισμός ως αρχή κοινωνικής οργάνωσης φθάνει στο αποκορύφωμα της ανάπτυξής του,  όταν η ίδια η οικονομία λειτουργεί σε συνομοσπονδιακή βάση, θέτοντας τα αγροκτήματα, τα εργοστάσια και τις άλλες αναγκαίες επιχειρήσεις της περιοχής υπό τοπικό έλεγχο – όταν δηλαδή, μια κοινότητα όσο μικρή ή μεγάλη κι αν είναι, αρχίζει να διαχειρίζεται τους δικούς της οικονομικούς πόρους σε ένα αλληλένδετο δίκτυο με άλλες κοινότητες.

Μια συνομοσπονδιακή κοινότητα θα βασίζεται στη συμμετοχή και στην ικανοποίηση που δίνει η κατανομή των αγαθών μεταξύ των κοινοτήτων σύμφωνα με τις ανάγκες τους κι όχι σε «συνεταιριστικές» καπιταλιστικές κοινότητες που βαλτώνουν στο δούναι και λαβείν των σχέσεων  ανταλλαγής.

Η συνομοσπονδία (3)  είναι η  σύνθεση της αποκέντρωσης, της αυτάρκειας, της αλληλεξάρτησης και κυρίως των συνθηκών εκείνων που οδηγούν στους ορθολογικούς και ενεργούς πολίτες της άμεσης δημοκρατίας αντί για τους παθητικούς ψηφοφόρους και καταναλωτές της σημερινής «δημοκρατίας».

 

 

 ΕΠΙΛΟΓΟΣ – ΔΡΑΣΗ

 

Σ΄ αυτές τις συνθήκες που ζούμε μόνο η δημιουργία κινήματος από τη βάση προς τα πάνω, δηλαδή από τον κοινωνικό, εργασιακό και δημοτικό χώρο σε μια κατεύθυνση ρήξης και ανατροπής των θεσμών και διαδικασιών της κεφαλαιοκρατικής τάξης πραγμάτων, θεσμών όπως η τοπική αυτοδιοίκηση, διαδικασιών όπως οι εκλογές, η αρχή της αντιπροσώπευσης (σαν η παραχώρηση σε εκπροσώπους πλήρους και αδιαμφισβήτητης εξουσίας) και της ιεραρχίας, μπορεί να  θέσει τα προβλήματα επί τάπητος όχι παράλληλα με την τοπική αυτοδιοίκηση αλλά ανταγωνιστικά, ανατρέποντας την κυριαρχία της , ανοίγοντας το δρόμο για την ελευθεριακή δημοτική αυτοδιεύθυνση.

Μέσα από τις διαδικασίες των γενικών συνελεύσεων και της ανακλητής εκπροσώπησης για την από κοινού λειτουργία της κοινωνικής ζωής, δημιουργώντας και προτείνοντας στην κοινωνία διαδικασίες και όργανα που θα την κάνουν ανοιχτή σε συνθήκες επανατροφοδοτούμενης ελευθερίας, γκρεμίζοντας το συγκεντρωτισμό του κράτους και την αστικοποίηση των πόλεων, ενάντια στην οικονομία για την οικονομία και την κατανάλωση για την κατανάλωση, μετατρέποντας την εργασία από μισθωτή δουλεία σε δημιουργική δράση και δημιουργώντας εκείνες τις συνθήκες που θα επιτρέπουν την κατανόηση και τη συνεργασία  με τη φύση.

Σ΄ αυτή την κατεύθυνση, είναι αναγκαία η δημιουργία ελευθεριακών συλλογικοτήτων δράσης (συμβούλια γειτονιάς, επιτροπές κατοίκων, συνεργατικές δράσεις κτλ)  που μπορούν να μετατραπούν σε  όργανα αποδόμησης του κρατικού ελέγχου και ρήξης με την υπάρχουσα κατάσταση.

Αυτά τα όργανα αποδόμησης, σε οριζόντια διασύνδεση και συνεργασία με άλλες γειτονιές και περιοχές, τόσο για τα τοπικά όσο και για τα γενικότερα προβλήματα πρέπει να εμπεριέχουν ξέχωρα από το μερικό ζήτημα, και το ολικό ζήτημα ανατροπής, μέσα από τη σύνδεση της καθημερινότητας με τα υπαρκτά προβλήματα που δημιουργεί αυτή η κοινωνία της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης, σε  μια διαδικασία αναπόσπαστης από την υπόθεση της συνολικής ρήξης και ανατροπής της κεφαλαιο-κρατικής βιομηχανικής κοινωνίας.

Τη γνωρίζουμε καλά την «αθώα» κριτική για «ουτοπίες».

Την επιστρέφουμε ρωτώντας το πόσο ουτοπικό είναι να περιμένει κανείς από υποψήφια αφεντικά να μην κοιτάξουν το συμφέρον τους,  θεωρώντας ουτοπία να διατηρηθεί η κατάσταση ως έχει, αφού είναι αντιανθρώπινο να  μην ονειρεύεσαι, να μην προσδοκάς και εν τέλει να μην αγωνίζεσαι για μια καλύτερη ανθρωπότητα, να μην προσδοκάς και να μην αγωνίζεσαι για το αυτονόητο.

Τελειώνοντας, αξίζει να παραθέσουμε εδώ, μια εξαιρετική έκφραση του πρόσφατα εκλιπόντος συντρόφου Μάρραιη Μπούκτσιν: «Να διεκδικήσουμε το αδύνατο για να μη βρεθούμε μπροστά στο αδιανόητο».

Πρωτοβουλία Αναρχικών Πειραιά

Σεπτέμβρης 2006