Μόλις μια ώρα νότια της πόλης του Μεξικό βρίσκεται το πολύ γραφικό χωριό του Tepoztlan στην επαρχεία Morelos. Η περίοδος των βροχών έχει καλύψει με βλάστηση τα πάντα, πανδαισία χρωμάτων και οργασμός της φύσης σε ένα καταπράσινο τοπίο περιτριγυρισμένο από βουνά.
Εκεί στη βάση ενός επιβλητικού και καταπράσινου βράχου βρίσκεται η φωλιά των κογιότ, η οικοκοινότητα Huehuecoyotl [1], στη καρδιά του βιολογικού διαδρόμου Chichinautzin [2]. Η κοινότητα δημιουργήθηκε το 1982 από μια πολυεθνική παρέα 30 ταξιδευτών, νομάδων καλλιτεχνών του καραβανιού “ουράνιο τόξο της ειρήνης” (rainbow peace caravan [3]), που περιόδευαν για 10 χρόνια στις 4 γωνιές του πλανήτη πριν εγκατασταθούν εκεί. Το καραβάνι είναι ενεργό μέχρι σήμερα κάνοντας περιοδείες σε όλη τη Λατινική Αμερική και αποτελείται από μουσικούς, ηθοποιούς, ποιητές, συγγραφείς, ζωγράφους, κινηματογραφιστές, φωτογράφους και παραδοσιακούς θεραπευτές.
Κατά τη μυθολογία των Αζτέκων, ο Huehuecoyotl (στη τοπική διάλεκτο των Nahuatl σημαίνει το πολύ παλιό κογιότ) ήταν ο θεός της μουσικής, του χορού, της διήγησης των παραμυθιών και των κατατρεγμένων, ενώ θεωρείτο ότι έφερνε την ισορροπία ανάμεσα στο παλιό και το νέο, το γήινο και το πνευματικό, το αρσενικό και το θηλυκό. Αυτό το όνομα διάλεξε η πολυεθνική παρέα για την κοινότητα τους που παντρεύει τα ιδανικά των χίπις και των καταστασιακών της δεκαετίας του 60, με το αναρχικό όραμα για μια αυτοδιαχειριζόμενη και αυτάρκη κοινωνία και τις πρακτικές εφαρμογές της οικολογίας, μέσα σε ένα πνευματικό και θεραπευτικό πλαίσιο.
Οι ίδιοι περιγράφουν το οικολογικό χωριό τους σαν ένα πολυεθνικό κοινωνικό πείραμα αφιερωμένο στην έρευνα και τη μοντελοποίηση ενός εναλλακτικού τρόπου ζωής με βάση την οικολογία, τις τέχνες, τη πραγματική δημοκρατία και τις μεθόδους της ολιστικής θεραπευτικής με στόχο την ευημερία των ατόμων και των κοινοτήτων σε μια βιώσιμη οικολογική ισορροπία. Μια οικοκοινότητα ονειροπόλων αλλά πρακτικών ανθρώπων που θέλει να εναρμονιστεί με τη γη σε όλη της την ομορφιά και τις μορφές ζωής που περικλείει.
Οι δραστηριότητές τους έχουν ως στόχο να διερευνήσουν τη σωματική, συναισθηματική και πνευματική υγεία μιας ομάδας ατόμων που συνυπάρχουν μαζί σε ένα μοντέλο οικολογικής συμβίωσης. Προσφέρουν περιβαλλοντική εκπαίδευση, προγράμματα κατάρτισης για την υγεία, τη πνευματική και βιολογική ποικιλότητα, ενώ πραγματοποιούν εκδηλώσεις, εργαστήρια και σεμινάρια σε ομάδες και άτομα που επιθυμούν να εξερευνήσουν τον αειφορικό τρόπο ζωής, τις θεραπευτικές μεθόδους και τη πνευματική άσκηση. Η οικοκοινότητα Huehuecoyotl όλα αυτά τα χρόνια έχει διαμορφωθεί σε ένα κύτταρο γνώσης και ανταλλαγής εμπειριών για τη χρήση της τεχνολογίας προς όφελος του περιβάλλοντος, την ανάπτυξη συναινετικών μεθόδων λήψης αποφάσεων, τις τέχνες και τις χειροτεχνίες, την αεικαλλιέργεια (permaculture), τη μελέτη της αυτόχθονης παράδοσης, τη δικτύωση, τον οικοτουρισμό, τα κλειστά συστήματα διαχείρισης υδάτων και αποβλήτων, καθώς και της διορατικής ηγεσίας και ενδυνάμωσης.
Στην επίσκεψή μας είχαμε τη χαρά και τη τιμή να συνομιλήσουμε με έναν από τους ιδρυτές της κοινότητας τον Αλμπέρτο Κογιότ, μια εμβληματική φιγούρα γεμάτη σοφία και εμπειρίες που μόλις είχε γυρίσει από μια περιοδεία 13 ετών σε όλες τις χώρες τις Λατινικής Αμερικής. Στην είσοδο της κοινότητας μας υποδέχτηκε ο γιος του Αλμπέρτο, Οντίν με τον νεογέννητο γιο του, Εζρά. Ο Οντίν, ένας εκπαιδευτής για την κοινωνική αλλαγή και την οικολογική βιωσιμότητα μας ξενάγησε στους κοινόχρηστους χώρους της κοινότητας και μας παρουσίασε τις βασικές λειτουργίες της, καθώς και το πρόσφατο σεμινάριο που πραγματοποίησε για τη δημιουργία οικολογικών συνοικιών.
Όλα τα σπίτια της κοινότητας αν και είναι συνδεδεμένα στο ηλεκτρικό δίκτυο, είναι εξοπλισμένα με ηλιακούς συλλέκτες για θέρμανση και ηλεκτροδότηση και καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών τους από την ηλιακή ενέργεια. Τη περίοδο των βροχοπτώσεων αξιοποιούν τους μικρούς καταρράκτες που διαμορφώνονται στις πλαγιές του βουνού πίσω από τη κοινότητα για υδροηλεκτρική χρήση. Η κοινότητα εφαρμόζει ένα πρότυπο πρόγραμμα διαχείρισης των νερών και των υγρών αποβλήτων [4]. Όλα τα σπίτια έχουν συλλέκτες βρόχινου νερού, κλειστά συστήματα διαχείρισης υγρών αποβλήτων με συνδυασμό ξηρών τουαλετών (με διαχωρισμό των ούρων από τα περιττώματα) και φυσικών μεθόδων καθαρισμού- διύλισης του γκρίζου νερού από τους νιπτήρες και τα μπάνια. Υπάρχει ένας κεντρικός χώρος για κομποστοποίηση των οργανικών αποβλήτων και των ανακυκλώσιμων, ενώ έχουν επιτύχει σε μεγάλο βαθμό τη παραγωγή μηδενικών αποβλήτων. Υπάρχει επίσης ένα μποστάνι για όλες τις οικογένειες το οποίο καλύπτει πλήρως τις ανάγκες τους σε λαχανικά, ένας κοινόχρηστος χώρος διαλογισμού κάτω από ένα επιβλητικό και αρχαίο δέντρο, καθώς και ένας κοινόχρηστος χώρος για εκδηλώσεις.
Πριν φύγουμε απολαύσαμε ένα κρύο φρουτοχυμό με τον ιδρυτή Αλμπέρτο Κογιότ, ο οποίος μας εκμυστηρεύτηκε τα μυστικά επιτυχίας (και αποτυχίας) σε ότι αφορά το στήσιμο και τη λειτουργία μιας οικοκοινότητας μέσα από τα 30 χρόνια εμπειρίας της Huhuecoyotl, αλλά και των άλλων οικοκοινοτήτων του παγκόσμιου δικτύου οικοχωριών GEN [5] που έχει επισκεφτεί. Μετά από τις αναμνηστικές φωτογραφίες, ο Αλμπέρτο και ο Οντίν μας έδωσαν τη πρόσφατη επετειακή έκδοση της κοινότητας, μας ευχαρίστησαν και μας προσκάλεσαν εγκάρδια το Φεβρουάριο στο σεμινάριο για το σχεδιασμό και τη δημιουργία οικοκοινοτήτων που θα πραγματοποιηθεί στις εγκαταστάσεις τους σε συνεργασία με το Gaia Education [6].
Φεύγοντας είχαμε τη τύχη να επισκεφτούμε ένα παρακείμενο κέντρο επίδειξης της συλλογικότηταςSarar Transformation [7], που ασχολείται με την ενδυνάμωση σε ότι αφορά το σχεδιασμό και την υλοποίηση οικολογικών κλειστών συστημάτων διαχείρισης υδάτων και υγρών αποβλήτων σε επίπεδο οικίας και κοινότητας. Πρόκειται για μια πρότυπη κατοικία με συλλέκτες βρόχινου νερού, διαφορετικά κλειστά συστήματα οικολογικής αποχέτευσης (ξηρές τουαλέτες, διύλιση με υδροχαρή φυτά, κλπ) και αξιοποίησης οικιακών αποβλήτων για αγροτική χρήση.
Ήταν μια δυνατή εμπειρία ψυχικής και πνευματικής ενδυνάμωσης που θα μας μείνει αξέχαστη και που μας απέδειξε στη πράξη ότι ένας άλλος κόσμος είναι υπαρκτός, όχι απλά εφικτός.
Ηλιόσποροι
[2] http://www.cib.uaem.mx/chichinautzin/chichinautzin.htm
[3] http://www.caravanaarcoiris.blogspot.mx/
[4] http://www.oasisdesign.net/design/examples/huehue.htm#greywater
[5] http://gen.ecovillage.org/
[6] http://www.gaiaeducation.org/
