Ακόμα κι αν η εξωτερική πολιτική δεν γίνεται με βάση προλήψεις, οι χρονιές που τελειώνουν σε 9 είναι ταραχώδεις. Σε αυτό μαρτυρούν οι επέτειοι: 10ή της βολιβαριανής επανάστασης (Φεβρουάριος), 20ή της πτώσης του Τείχους στο Βερολίνο (Νοέμβριος), 30ή της ισλαμικής επανάστασης στο Ιράν (Φεβρουάριος), 40ή της «λιβυκής επανάστασης» του Καντάφι (Σεπτέμβριος), 50ή της κουβανικής επανάστασης (Ιανουάριος), 60ή της κινεζικής επανάστασης (Οκτώβριος), 70ή της ήττας της Ισπανικής Δημοκρατίας (Απρίλιος) και 80ή της κρίσης του 1929 και της Μεγάλης Υφεσης…
Μια ύφεση που θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό της χρονιάς. Τα αποτελέσματα του τριπλού κραχ στον κτηματομεσιτικό, τραπεζικό και χρηματιστηριακό τομέα θα χτυπήσουν καταπρόσωπο την πραγματική οικονομία.
Σ’ αυτό το δύσκολο πλαίσιο, η άφιξη στην εξουσία του Ομπάμα αποτελεί, άραγε, μια αχτίδα ελπίδας; Λιγότερο απ’ ό,τι πιστεύουμε. Τα επιτελεία του στην οικονομία και την εξωτερική πολιτική δεν είναι ικανά ν’ αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις. Ο αρχικός ενθουσιασμός πιθανόν να μετατραπεί σε απογοήτευση, εκνευρισμό και… θυμό.
Η μπαρουταποθήκη του κόσμου θα είναι και φέτος η Μέση Ανατολή. Στο Ιράκ, οι δυνάμεις των Βρετανών και άλλων συμμάχων των ΗΠΑ θα αποσυρθούν την άνοιξη. Οι αμερικανικές δυνάμεις θα σταματήσουν να περιπολούν και θα αναδιπλωθούν στις βάσεις τους. Η οριστική τους αποχώρηση θα επιταχυνθεί. Η βία θα ξαναρχίσει. Το παπούτσι που πέταξε ο δημοσιογράφος Μουντάζερ Αλ Ζαΐντι ενάντια στον πρόεδρο Μπους στις 14 Δεκεμβρίου, στη Βαγδάτη, μας δίνει μια ιδέα για την οργή που νιώθει ένα μέρος του ιρακινού λαού ενάντια στην κατοχή. Οταν θα έρθουν στην εξουσία, οι διεφθαρμένες ένοπλες δυνάμεις της χώρας, θα καταφέρουν να αποτρέψουν τη διαίρεσή της;
Στο Ισραήλ θα διενεργηθούν αποφασιστικές εκλογές για τη θέση του πρωθυπουργού στις 10 Φεβρουαρίου. Το ίδιο και στο Ιράν, στις 12 Ιουνίου, για τη θέση του προέδρου. Η ένταση ανάμεσα στις δύο χώρες θα φτάσει σε υψηλά επίπεδα. Θα καταλήξει, άραγε, σε ανοιχτή διένεξη;
Κανείς δεν πρέπει να το εύχεται γιατί οι γεωπολιτικές συνέπειες θα είναι απρόβλεπτες. Οπως και οι οικονομικές, η τιμή του πετρελαίου θα μπορούσε να σκαρφαλώσει ξανά στα 150 δολάρια.
Οσο για το Αφγανιστάν, στρατιωτική προτεραιότητα του προέδρου Ομπάμα, εάν οι ΗΠΑ εντατικοποιήσουν την ένοπλη επέμβασή τους, πρέπει και να πολλαπλασιάσουν τις παράνομες επιθέσεις στο Πακιστάν, γεωγραφικό γίγαντα και πυρηνική δύναμη. Κάτι τέτοιο θα προκαλέσει αποσταθεροποίηση του προέδρου Ασίφ Ζαντάρι, ο οποίος έχει ν’ αντιμετωπίσει τη δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας του αλλά και την απειλή του ισχυρού ινδού γείτονα, μετά τις επιθέσεις στη Βομβάη στις 26 Νοεμβρίου.
Ετσι, η Ουάσιγκτον θα εισέλθει σ’ ένα νέο κύκλο επεμβάσεων, που θα ευνοήσει τη γρήγορη επιστροφή στο Πεντάγωνο, των «Γερακιών».
Στην Καμπούλ, οι Αμερικανοί θα προσπαθήσουν να επιβάλουν ένα «παρουσιάσιμο δικτάτορα», γεγονός που σηματοδοτεί την επιστροφή στον πολιτικό ρεαλισμό (δηλαδή στον κυνισμό) και στην εγκατάλειψη του ηθικού σχεδίου που ο Ομπάμα είχε υποστηρίξει κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας.
Η Κίνα, μπορεί να κάνει την έκπληξη. Γιατί η κρίση -που σε ολόκληρο τον κόσμο θα μεταφραστεί από άνοδο του προστατευτισμού και γενική μείωση των εξαγωγών- θα χτυπήσει τη χώρα με ιδιαίτερη βαρβαρότητα. Χιλιάδες εργοστάσια θα κλείσουν, με αποτέλεσμα μαζικές απολύσεις εργατών που στην πλειονότητά τους δεν έχουν κοινωνική ασφάλιση. Οι διαμαρτυρίες θ’ αυξηθούν. Οι αρχές του Πεκίνου θα καταφέρουν, άραγε, να διατηρήσουν την κοινωνική ειρήνη και με ποιο τίμημα;
Στη Λατινική Αμερική, ο άγνωστος παράγοντας είναι εάν ο Ομπάμα θα δεχτεί τον κλάδο ελαίας που του έτεινε ο Ραούλ Κάστρο και εάν τελικά θα άρει το εμπάργκο. Θα το ξέρουμε στις 17 Απριλίου, όταν στη Σύνοδο των χωρών της Αμερικής στο Πορτ οφ Σπέιν (Τρινιδάδ και Τομπάγκο), ο πρόεδρος θα καθορίσει τη νέα του πολιτική για την ήπειρο.
Στο μεταξύ η κλιματική και οικολογική κρίση θα χειροτερεύει συνεχώς. Ολα δείχνουν ότι το 2009 θα είναι η χρονιά όλων των κινδύνων. Γιατί η εποχή του νεοφιλελευθερισμού αργοπεθαίνει και μία νέα σχηματίζεται δειλά. Θα έπρεπε να είναι η ώρα της ελπίδας. Για να ξεκινήσουμε επιτέλους να χτίζουμε έναν κόσμο πιο δίκαιο και πιο αλληλέγγυο.
1. Στις 15 Ιανουαρίου 2009 είναι η επέτειος των 200 ετών από τη γέννηση του Ζοζέφ Προυντόν, ο οποίος θεωρείται πατέρας της αναρχίας.
