Η λέξη «permaculture» επινοήθηκε από τον Bill Mollison, ένα Αυστραλό οικολόγο και ένα από τους μαθητές του, τον David Holmgren. Είναι ένας συνδυασμός της «μόνιμης γεωργίας» (“permanent agriculture”) ή της «μόνιμης καλλιέργειας» (“permanent culture”).
Η permaculture περιλαμβάνει σχεδιασμό οικολογικού ανθρώπινου φυσικού περιβάλλοντος και συστημάτων παραγωγής τροφίμων. Είναι χρήση γης και κίνηση οικοδόμησης κοινοτήτων, η οποία μάχεται για μια αρμονική ενοποίηση των ανθρώπινων κατοικιών, του μικροκλίματος, των ετήσιων και των ανανεούμενων φυτών, των ζώων, του εδάφους και του νερού, σε σταθερές και παραγωγικές κοινότητες. Δεν επικεντρώνεται στα στοιχεία αυτά καθαυτά, αλλά στις σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ τους από το τρόπο που τοποθετούνται σε ένα μέρος. Αυτή η συνεργία εμπλουτίζεται περισσότερο με την απομίμηση των μοτίβων που βρίσκονται στη φύση.
Το βασικό θέμα της permaculture είναι ο σχεδιασμός οικολογικών τοπίων τα οποία θα παράγουν προϊόντα. Έμφαση δίνεται στην πολλαπλή χρήση των φυτών, των γεωργικών πρακτικών όπως το κάλυμμα προστασίας ριζών των φυτών και της τοποθέτησης αναρριχητικών σε δικτυωτό, καθώς και της ενσωμάτωσης των ζώων με ανακυκλώσιμα θρεπτικά συστατικά και χόρτα βοσκής.
Χαρακτηριστικά της Permaculture
• Είναι ένα από τα πιο ολιστικά, ολοκληρωμένα συστήματα ανάλυσης και σχεδιασμού μεθοδολογιών που υπάρχουν.
• Μπορεί να εφαρμοστεί για τη δημιουργία παραγωγικών οικοσυστημάτων ή να βοηθήσει τα αλλοιωμένα οικοσυστήματα να ανακτήσουν την παλιά τους άγρια κατάσταση. Μπορεί επίσης να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε οικοσύστημα όσο αλλοιωμένο και να είναι.
• Η permaculture εκτιμά και επικυρώνει την παραδοσιακή γνώση και εμπειρία. Συγχωνεύει τις πρακτικές της αειφόρου γεωργίας και τις τεχνικές και στρατηγικές διαχείρισης γης από όλο τον κόσμο. Θεωρείται η γέφυρα ανάμεσα στις παραδοσιακές καλλιέργειες και στις καλλιέργειες που εναρμονίζονται με τη γη.
• Προωθεί την οργανική γεωργία, η οποία δεν κάνει χρήση φυτοφαρμάκων για μόλυνση του περιβάλλοντος.
• Στοχεύει στην αύξηση των συμβιωτικών και συνεργατικών σχέσεων ανάμεσα στα συστατικά.
• Η permaculture είναι αστικός προγραμματισμός καθώς επίσης και αγροτικός σχεδιασμός γης.
Η Πρακτική Εφαρμογή της Permaculture
Η permaculture δεν περιορίζεται στη γεωργία και την κτηνοτροφία, περιλαμβάνει, επίσης, σχεδιασμό και ανάπτυξη κοινοτήτων, χρήση των κατάλληλων τεχνολογιών και υιοθέτηση των αρχών και της φιλοσοφίας που επικεντρώνονται τόσο στη καλή μεταχείριση της γης όσο και στους ανθρώπους.
Αρκετές από τις κατάλληλες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται στη permaculture είναι γνωστές. Ανάμεσα σε αυτές είναι η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, η λίπανση με φύλλα, τα ηλιακά θερμοκήπια και η χρήση του ηλιακού για μαγείρεμα και στέγνωμα.
Λόγω της έμφυτης βιωσιμότητας των συστημάτων επαναλαμβανόμενων καλλιεργειών, η permaculture δίνει μεγάλη έμφαση στις καλλιέργειες δέντρων. Τα συστήματα τα οποία συνδυάζουν ετήσιες και επαναλαμβανόμενες καλλιέργειες – όπως καλλιέργειες αλέας και αγρο-δασοκομία – εκμεταλλεύονται το ονομαζόμενο “the edge effect”, αυξάνοντας με αυτό το τρόπο τη βιολογική ποικιλότητα και προσφέροντας άλλα χαρακτηριστικά που λείπουν από τα συστήματα μονοκαλλιέργειας. Έτσι, τα συστήματα πολλαπλής καλλιέργειας που αναμειγνύουν ετήσιες και επαναλαμβανόμενες καλλιέργειες θεωρούνται βιώσιμες τεχνικές για μεγάλης κλίμακας καλλιέργειες. Οι οικολογικές μέθοδοι παραγωγής για οποιοδήποτε είδος καλλιέργειας ή γεωργικού συστήματος (π.χ. πρακτικές οικοδόμησης εδάφους, βιολογικός έλεγχος ζιζανίων, κλπ) είναι βασικά στη permaculture καθώς και στη αειφόρο γεωργία.
Επειδή η permaculture δεν είναι σύστημα παραγωγής, αλλά φιλοσοφία σχεδιασμού κοινοτήτων και χρήσης γης, δεν περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη μέθοδο παραγωγής. Επίσης, καθώς οι αρχές της permaculture μπορούν να προσαρμοστούν στις φάρμες και τα χωριά ανά τον κόσμο, είναι σε πλεονεκτική θέση και συνεπώς υποκείμενη στις τοπικές προσαρμοσμένες μεθόδους παραγωγής.
Παραδείγματος χάρη, οι τυπικές τεχνικές της οργανικής γεωργίας και κηπευτικών που χρησιμοποιούν επικαλυμμένες καλλιέργειες, φρέσκο λίπασμα, εναλλακτικές καλλιέργειες, κλπ, δίνουν έμφαση στα συστήματα της permaculture. Όμως, υπάρχουν διάφορες άλλες επιλογές και τεχνολογίες διαθέσιμες στους γεωργούς που δουλεύουν στο πλαίσιο της permaculture (π.χ. όργωμα γης με άροτρο, εργαλεία εκσκαφής, κλπ). Η απόφαση έχει να κάνει με το «σύστημα» το οποίο θα ακολουθήσει και την διαχείριση στην οποία στηρίζεται.
Τα αγροτικά συστήματα και τεχνικές που συνήθως σχετίζονται με τη permaculture περιλαμβάνουν την αγρο-δασοκομία, το φύτεμα με βάση περιγράμματος, την Keyline γεωργία (διαχείριση εδάφους και νερού), τους φράκτες με θάμνους και τους ανεμοφράκτες και τα ολοκληρωμένα γεωργικά συστήματα όπως υδρόβιες καλλιέργειες (aquaculture), καλλιέργεια με δύο σοδειές (intercropping) και polyculture.
Η συλλογή νερού, διαχείρισης και η επαναληπτική χρήση συστημάτων όπως Keyline, γκρίζα νερά, συλλογή βρόχινου νερού, τεχνητοί υδροβιότοποι, και οι ηλιακές λίμνες (γνωστές ως ‘Living Machines’) παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στους σχεδιασμούς της permaculture.
4 Η Ηθική της Permaculture
Η permaculture είναι μοναδική ανάμεσα στα εναλλακτικά συστήματα γεωργίας (π.χ. οργανική, αειφορική, οικο-γεωργία, βιο-δυναμική) λόγω του ότι έχει ως βάση την αρχή που εισηγείται ότι σκεφτόμαστε και πράττουμε υπεύθυνα τόσο αναμεταξύ μας όσο και με τη γη.
Οι αρχές της permaculture προσδίδουν την αίσθηση του τόπου σε ένα μεγαλύτερο σχέδιο πραγμάτων, και υπηρετούν ως κατευθυντήριες για ένα σωστό τρόπο ζωής σε σχέση με την παγκόσμια κοινότητα και το περιβάλλον, παρά με τον ατομικισμό και την αδιαφορία.
Ενδιαφέρον για τη Γη
…περιλαμβάνει όλα τα έμβια και μη πράγματα – φυτά, ζώα, γη, νερό και αέρα
Ενδιαφέρον για τους Ανθρώπους
…προώθηση της αυτοπεποίθησης και της υπευθυνότητας στην κοινότητα – πρόσβαση σε πόρους αναγκαίους για την ύπαρξη και την επιβίωση
Καθορισμός Περιορισμών στον Πληθυσμό & στην Κατανάλωση
…αποκάλυψη πλεονασμού – συνεισφορά του πλεονασμού σε σχέση με το χρόνο, την εργασία, των λεφτών, των πληροφοριών και της ενέργειας σε δράσεις που στοχεύουν στη φροντίδα της γης και των ανθρώπων
Η permaculture επίσης αναγνωρίζει τις βασικές αρχές της ζωής, οι οποίες θεωρούνται η εσωτερική αξία κάθε έμβιου οργανισμού. Ένα δέντρο έχει αξία στην ύπαρξη του, ακόμα και αν δεν παρουσιάζει εμπορική αξία. Το γεγονός ότι το δέντρο είναι ζωντανός οργανισμός και λειτουργεί θεωρείται κάτι που αξίζει. Λειτουργεί με το δικό του τρόπο και συνεισφέρει στη φύση: ανακυκλώνει σκουπίδια, παράγει οξυγόνο, κατακρατεί το διοξείδιο του άνθρακα, λειτουργεί ως καταφύγιο για ζώα, οικοδομεί εδάφη, κλπ.
5 Οι Αρχές του Σχεδιασμού της Permaculture
Όπου οι αρχές της permaculture είναι παρόμοιες με τις ευρύτερες ηθικές αξίες ή κώδικες συμπεριφοράς, τότε η permaculture παρέχει ένα κατάλογο παγκόσμια εφαρμοσμένων οδηγιών, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σχεδιασμό αειφορικού φυσικού περιβάλλοντος. Ένα μείγμα που διαμορφώνεται από διάφορα επιστημονικά πεδία – οικολογία, συντήρηση ενέργειας, σχεδιασμό τοπίου και περιβαλλοντική επιστήμη – αυτές οι αρχές είναι έμφυτες σε οποιοδήποτε σχέδιο της permaculture, σε οποιοδήποτε κλίμα και σε οποιαδήποτε κλίμακα.
Σχετική θέση
1. Κάθε στοιχείο εκτελεί πολλαπλές λειτουργίες
2. Κάθε λειτουργία στηρίζεται από πολλά στοιχεία
3. Αποτελεσματικός σχεδιασμός ενέργειας
4. Χρήση βιολογικών πόρων
5. Κυκλική επανάληψη ενέργειας
6. Μικρή κλίμακας εντατικά συστήματα
7. Εναλλαγή φυσικών φυτών
8. Polyculture και ποικιλότητα ειδών
9. Αύξηση της «κόψης» σε ένα σύστημα
10. Παρατήρηση και επανάληψη των φυσικών μοτίβων
11. Προσοχή στην κλίμακα
12. Νοοτροπία
6 Παγκόσμιες Πηγές Πληροφόρησης για Permaculture
Permaculture Magazine: Solutions for Everyday Life
Permanent Publications
Hyden House Ltd, The Sustainability Centre
East Meon, Hampshire GU32 1HR
England
Email: info@permaculture.co.uk
http://www.permaculture.co.uk
Cost: U.S. $22, quarterly (available in the U.S. through The Permaculture Activist)
Permaculture Magazine είναι το πρώτο περιοδικό για permaculture παγκοσμίως. Κάθε τεύχος είναι ευκολοδιάβαστο, με έγχρωμες φωτογραφίες που παρουσιάζουν τεχνικές της permaculture, καθώς και προϊόντα και πόρους που στηρίζουν τον αειφορικό τρόπο ζωής και την εκπαίδευση. Τα διάφορα θέματα που αναλύονται, περιλαμβάνουν permaculture, οργανική γεωργία και κηπευτική, αγρο-δασοκομία, καλλιέργεια δέντρων, είδη φυτών πολλαπλής χρήσης, οικολογικούς σχεδιασμούς, και οικο-αρχιτεκτονική για εύκρατες περιοχές όπως η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική.
Earth Repair Catalog – Permanent Publications UK
http://www.permaculture.co.uk/erc/welcome.htm
Οι Εκδόσεις Permanent εκδίδουν επίσης ένα αριθμό βιβλίων και ταινιών για την permaculture: Permaculture in a Nutshell, How to Make a Forest Garden, Plants for a Future, Permaculture Teacher’s Guide, and The Synergistic Garden. Ο Κατάλογος The Earth Repair δημοσιεύει μια μεγάλη συλλογή από βιβλία, ταινίες, πηγές και προϊόντα για τον αειφορικό τρόπο ζωής, την permaculture, την οργανική γεωργία και κηπευτική, τη βιοδυναμική, την αγρο-δασοκομία, τα ζώα, την οικολογική αρχιτεκτονική, τη τεχνολογία αειφορικής οικοδόμησης, τις αειφορικές κοινότητες και τα οικολογικά χωριά καθώς και για προϊόντα εξοικονόμησης ενέργειας και προϊόντα σώματος.
The Permaculture Association (Britain)
London, WC1N 3XX
Email: office@permaculture.org.uk
http://www.permaculture.org.uk
Τα Μέλη λαμβάνουν μια τριμηνιαία περιοδική έκδοση, το Permaculture Works. Ο Σύνδεσμος παρέχει μια μεγάλη ποικιλία από εκπαιδευτικές δραστηριότητες, μαθήματα σχεδιασμού και διπλώματα και εκδίδει το περιοδικό The Permaculture Teacher’s Handbook.
eco-logic books
Mulberry House
19 Maple Grove
Bath BA2 3AF
Email: info@eco-logicbooks.com
http://www.eco-logicbooks.com/
eco-logic είναι ένας διανομέας βιβλίων που εξειδικεύεται σε θέματα αυτοπεποίθησης, permaculture, και οργανικής γεωργίας και κηπευτικής.
Permaculture Villager / Forestry for a Small Planet
Trees for Africa
P.O. Box 2035
Gallo Manor 2052
Zimbabwe
Email: trees@cis.co.za
http://www.junex.co.za/tfa/
Δύο ηλεκτρονικές εκδόσεις που ασχολούνται με την permaculture, την καλλιέργεια δέντρων, την αγρο-δασοκομία, και τη δασοκομία στη Νότια Αφρική.
Kenya Institute of Organic Farming
John Wanjau Njoroge, Director
P.O. Box 34972
Nairobi, Kenya
Email: kiof@iconnect.co.ke
Email: kiof@elci.gn.apc.or
http://www.kenyaweb.com/agriculture/organic-agri/index.html
A Resource Guide of Organizations Promoting Organic Farming in East Africa Region είναι ένας οδηγός 116 σελίδων τον οποίο επιμελήθηκαν οι John Kanyuiro, Kihia και John Wanjau Njoroge του Ινστιτούτου Οργανικής Γεωργίας στην Κένυα. Παρέχει ονόματα, πληροφορίες επικοινωνίας και σύντομες περιγραφές των οργανισμών οι οποίοι προωθούν την έρευνα και τη στήριξη της οργανικής γεωργίας στην Ανατολική Αφρική.
Organic World
http://www.agrar.de/bioherb/ow/index.htm
Μια ιστοσελίδα με μεγάλο αριθμό οργανισμών οι οποίοι εμπλέκονται στην οργανική γεωργία στον ανεπτυγμένο κόσμο.
