Η κάνναβη1. Η κάνναβη είναι φυτό του γένους των κνιδωδών, περιλαμβάνει ένα μόνο είδος, την Κάνναβη την ήμερη (Cannabis sativa) και υπάρχει στη φύση σε περισσότερες από εκατό παραλλαγές (cannabis indica, cannabis ruderalis, κ.α.), που διαφέρουν μεταξύ τους κυρίως ως προς την περιεκτικότητά τους σε ορισμένες δραστικές ουσίες.
2. Για ολόκληρες χιλιετηρίδες η κάνναβη έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην επιβίωση του ανθρώπου ως πηγή ενέργειας, διατροφής, και ένδυσης και ως θεραπευτικό και ευφορικό μέσο. Αλλά εδώ και εξήντα χρόνια τέθηκε υπό καθεστώς διωγμού ως απειλή για την ύπαρξή του.
3. Η τύχη της κάνναβης κρίθηκε αποκλειστικά και μόνο από το συνδυασμό των πολιτικών, οικονομικών και τεχνολογικών αλλαγών που συντελέστηκαν κατά τη δεκαετία του 1930.
4. Τα πολλά πλεονεκτήματα και οι εφαρμογές της κάνναβης, την καθιστούσαν υπολογίσιμο αν όχι μοναδικό ανταγωνιστή των προϊόντων πολλών βιομηχανικών κλάδων (πετρελαιοειδή, οινόπνευμα, καπνός, φάρμακα, παραγωγής χαρτιού), οι οποίοι και συνεργάστηκαν αρμονικά προκειμένου να πετύχουν την απαγόρευση της κάνναβης, στα κρίσιμα χρόνια 1930-37 που σφραγίστηκαν από 5 κυρίως γεγονότα.
5. Τα γεγονότα αυτά ήταν: Η δημιουργία του «Ομοσπονδιακού Γραφείου Ναρκωτικών» (1930). Η δυνατότητα της φαρμακοβιομηχανίας να παράγει μαζικά χημικά προϊόντα (1928-32). Η άρση της Ποτοαπαγόρευσης (1933). Η κατασκευή μηχανών υψηλής τεχνολογίας για την παραγωγή χαρτιού από τη δασική ξυλεία και η μονοπώληση αυτής της παραγωγής από το συγκρότημα Hearst (1930-36). Και η μαζική εισαγωγή στην αγορά των προϊόντων της πετροχημικής βιομηχανίας (1926-36) και του νάυλον (1936).
Οι χρήσεις της κάνναβης
6. Διατροφικό μέσο: Οι σπόροι της κάνναβης αποτελούν ένα βασικό διατροφικό μέσο, στο οποίο περιέχονται φυτικές πρωτεΐνες υψηλής ποιότητας και αμινοξέα που ενισχύουν το αμυντικό του σύστημα απέναντι σε διάφορους λοιμογόνους παράγοντες.
7. Θεραπευτικό μέσο: Η κάνναβη και τα παράγωγά της κατείχαν εξέχουσα θέση στην καθημερινή θεραπευτική πρακτική σε όλη τη διάρκεια της γνωστής ιστορίας της ανθρωπότητας.
8. Ευφορικό μέσο: Οι ευφορικές δράσεις των παραγώγων της κάνναβης (μαριχουάνα και χασίς) υπερτερούν των αντίστοιχων δράσεων του καπνού και του οινοπνεύματος και τα καθιστούν επίφοβους ανταγωνιστές τους. Η κάνναβη είναι η πλέον ατοξική απ’ όλες τις ψυχοτρόπες ουσίες που υπάρχουν στον πλανήτη.
9. Ενέργεια: Η βιομάζα που παρέχεται απ’ την κάνναβη μπορεί να μετατραπεί σε μεθάνιο, μεθανόλη ή υγρό καύσιμο πολλών οκτανίων (με μια διαδικασία, που η πατέντα της ανήκει στην εταιρεία Mobil Oil), το οποίο έχει μικρότερο κόστος από οποιοδήποτε άλλο και είναι ανυπολόγιστα ευεργετικό για το περιβάλλον.
10. Χαρτί: Το χαρτί, που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο, μέχρι το 19ο αιώνα προερχόταν απ’ την κάνναβη, που «είναι 50 έως 100 φορές διαρκέστερο απ’ οποιοδήποτε άλλο». Σημείωση: Σε χαρτί από κάνναβη έχουν τυπωθεί όλα τα σημαντικά κείμενα που σφράγισαν το νεότερο δυτικό πολιτισμό, από τη «Βίβλο» του Gutenberg και την «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» του Lewis Carroll μέχρι τις δύο πρώτες διατυπώσεις της «Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας» των ΗΠΑ το 1776.
11. Εξοπλισμός των πλοίων: Το 90% του εξοπλισμού όλων των πλοίων από τον 5ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 19ο αιώνα, οπότε εφευρέθηκε το ατμόπλοιο, κατασκευαζόταν απ’ την κάνναβη: Όλα τα πανιά, τα σχοινιά, οι χάρτες, τα ημερολόγια, τα βιβλία και οι σημαίες των πλοίων ήταν προϊόντα του «χόρτου».
12. Υφάσματα και υφαντά: Το 80% των υφασμάτων και των υφαντών, που χρησιμοποιούσε η ανθρωπότητα για να κατασκευάσει ρούχα, τέντες, λινά, κουβέρτες, πετσέτες, χαλιά, πάνες μωρών και πολλά άλλα, προέρχονταν απ’ την κάνναβη.
13. Σχοινιά, νήματα, κορδόνια: Το 70-90% της παγκόσμιας παραγωγής των κάθε είδους σχοινιών, νημάτων και κορδονιών προέρχονταν απ’ την κάνναβη και ήταν 100% ανακυκλώσιμα. Μετά την απαγόρευση της κάνναβης, το 1937, όλα αυτά αντικαταστάθηκαν από μη-ανακυκλώσιμα πετροχημικά προϊόντα, που το μονοπώλιό τους ελεγχόταν από την εταιρεία DuPont, ύστερα από συμφωνία με τη γερμανική IG που κατείχε τις σχετικές πατέντες.
14. Καμβάδες ζωγραφικής: Όλες οι δημιουργίες των μεγάλων ζωγράφων που ανανέωσαν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο, απο τον Caravagio μέχρι τον Van Gogh, αποτυπώθηκαν πάνω σε καμβάδες φτιαγμένους από κάνναβη.
15. Χρώματα και βαφές: Για χιλιάδες χρόνια, όλα σχεδόν τα χρώματα και τα βερνίκια που χρησιμοποιούσε ο άνθρωπος παράγονταν απ’ την κάνναβη ή περιείχαν λάδι από τους σπόρους της. Μετά το 1937, αυτές οι βαφές φυσικής προέλευσης αντικαταστάθηκαν από πετροχημικά προϊόντα.
16. Κατασκευαστικό υλικό: Ο πολτός της κυτταρίνης η οποία βγαίνει από την κάνναβη προσφέρει ένα άριστο οικοδομικό και κατασκευαστικό υλικό, που είναι πρακτικό, φτηνό, ανθεκτικό στη φωτιά, με θαυμάσια θερμική και ηχητική μόνωση.
17. Φωτιστικό λάδι: Μέχρι το 1800, το λάδι από τους σπόρους της κάνναβης κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας κατανάλωσης φωτιστικού λαδιού. Κατά την περίοδο 1800-1870 περιορίστηκε στη δεύτερη θέση λόγω της διάδοσης του λαδιού της φάλαινας, αλλά μετά το 1870 και τα δυο άρχισαν να αντικαθίστανται από τα προϊόντα του πετρελαίου.
18. Η αντικατάσταση των υλικών, που προέρχονται από την ξύλευση και την καταστροφή των δασών, με αυτά που εξάγονται από την κάνναβη είναι αναγκαία για να διαφυλαχθούν οι δασικές εκτάσεις, που έχουν μειωθεί σε επικίνδυνο βαθμό. Γιατί α) η κάνναβη, σ’ αντίθεση με τα δέντρα του δάσους, αυτοανανεώνεται κάθε χρόνο και β) από κάθε 1 στρέμμα κάνναβης παράγεται πολτός κυτταρίνης ίσος μ’ αυτόν που βγαίνει από 4,1 στρέμματα άλλων δέντρων.
Η κάνναβη ως ευφορικό
19. Η κάνναβη περιέχει τουλάχιστον 426 χημικές ενώσεις και περισσότερα από 60 αλκαλοειδή που υπάρχουν μόνο σ’ αυτό το φυτό και ονομάζονται κανναβινοειδή. Δύο απ’ αυτά (η Δ9-Τετραϋδροκανναβινόλη ή ΤHC και η λιγότερο δραστική Δ8-Τετραϋδροκανναβινόλη), έχουν σωματικές και ψυχικές επιδράσεις στον άνθρωπο, ενώ τα υπόλοιπα είναι αδρανή από βιολογική άποψη.
20. Η κάνναβη είναι μια μη-ναρκωτική ψυχοτρόπος ουσία, που δεν προκαλεί σωματική εξάρτηση. Σε μικρές και μέτριες δόσεις, προκαλεί ηρεμία και ελαφρύ ύπνο με ηδονικά όνειρα, που συνοδεύονται από ευχάριστη αφύπνιση.
21. Ο θάνατος από υπερβολική δόση κάνναβης είναι πρακτικά άγνωστος. Η θανατηφόρα δόση της THC είναι περίπου 150 gr., δηλαδή είναι 40.000 φορές μεγαλύτερη από τη συνήθη δραστική-αποτελεσματική δόση της (ενώ η θανατηφόρα δόση του αλκοόλ είναι μόλις 4 έως 10 φορές μεγαλύτερη από τη συνήθη αποτελεσματική του δόση).
22. Τα κυριότερα προϊόντα της κάνναβης είναι: H μαριχουάνα, το πρασινωπό μείγμα αποξηραμένων θρυμμάτων από όλα τα μέρη του φυτού, που περιέχει 0,2-5% THC και χρησιμοποιείται ευρέως για ευφορικούς και θεραπευτικούς λόγους. To χασίς, σκουρόχρωμο αποξηραμένο ρετσίνι, που βγαίνει από τις αδενικές τρίχες του φυτού, το οποίο περιέχει 5-12% THC. Και το χασισέλαιο, παχύρρευστο υλικό που παράγεται από παράνθια φύλλα της κάνναβης, περιέχει 20-60% THC και δεν έχει ευρεία χρήση.
23. Όλες οι Εκθέσεις των διαφόρων ερευνητικών Επιστημονικών και Κυβερνητικών Επιτροπών, από το 1894 μέχρι σήμερα, συμφωνούν ότι η χρήση της κάνναβης: Δεν προκαλεί τοξικομανία. Δεν έχει αρνητικά βιολογικά αποτελέσματα. Δεν αποτελεί προστάδιο για τη χρήση άλλων ψυχοτρόπων ουσιών (ηρωίνη). Δεν συνεπιφέρει εγκεφαλικές βλάβες. Δεν προκαλεί βλάβες στα χρωματοσώματα. Δεν αποδυναμώνει την άμυνα του οργανισμού. Δεν ελαττώνει την τεστοστερόνη στο αίμα. Δεν πυροδοτεί επιθετικές συμπεριφορές. Δεν μειώνει την ικανότητα οδήγησης.
Η κάνναβη ως φάρμακο
24. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ, «από πλευράς τοξικότητας, τα παράγωγα της κάνναβης πρέπει να θεωρούνται τα πιο ασφαλή από τα φάρμακα πλατιάς χρήσης» (1971).
25. Η κάνναβη ως φάρμακο έχει 4 σημαντικά πλεονεκτήματα που την καθιστούν μοναδική από θεραπευτική άποψη: Είναι το πιο ατοξικό από τα διαθέσιμα φάρμακα. Έχει ευρύτατο πεδίο θεραπευτικών εφαρμογών. Δρα μέσω μηχανισμών που διαφέρουν απ’ αυτούς των άλλων φαρμάκων. Και μπορεί συνδυαστεί αποτελεσματικά και με ασφάλεια με οποιοδήποτε φάρμακο.
26. Σήμερα, η θεραπευτική χρησιμότητα της κάνναβης και των παραγωγών της είναι αποδεδειγμένη και αποδεκτή για το ακόλουθο ευρύ φάσμα παθολογικών καταστάσεων: Γλαύκωμα (ενδοφθάλμια υπέρταση). Παρενέργειες της χημειοθεραπείας (ναυτία και έμετοι). Ασθμα. Επιληψία και σπασμοί. Κατάθλιψη. Αγχος. Ανορεξία. Αλγη διαφόρου αιτιολογίας. Κακοήθεις νεοπλασίες. Εξάρτηση από οπιούχα και αλκοόλ.
27. Το 1985, η αμερικανική κυβέρνηση (που εμμένει στο σλόγκαν ότι «η κάνναβη δεν έχει καμιά θεραπευτική αξία»), χορήγησε άδεια κυκλοφορίας σε μια συνθετική THC με το εμπορικό όνομα Marinol από την εταιρεία Lilly, με κύρια ένδειξη τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας και τη διέγερση της όρεξης σε ασθενείς με Aids. Σημείωση: Η οικογένεια του George Bush -που διατέλεσε πράκτορας και εν συνεχεία διευθυντής της CIA (1975-77), διευθυντής της Lilly (1977), αντιπρόεδρος του Ρίγκαν (1981-84) και πρόεδρος των ΗΠΑ (1985-92)- είναι κάτοχος σημαντικού ποσοστού μετοχών των εταιρειών Lilly, Abbott, Bristol και Pfizer. Η δε εταιρεία Lilly ελέγχεται από τον πατέρα τού μετέπειτα αντιπροέδρου του Bush, Dan Quayle.
28. To 1991, τα Ηνωμένα Εθνη μετέταξαν τη συνθετική Δ9-THC από τον πίνακα 1 στον πίνακα 2 των ελεγχόμενων ψυχοτρόπων ουσιών και διατήρησαν την κάνναβη στον πίνακα 1, με το αιτιολογικό ότι η Δ9-THC «είχε αποδεδειγμένα ιατρικά πλεονεκτήματα και δεν υπήρχε διασπορά της σε μη ιατρικές χρήσεις», ενώ η κάνναβη «χρησιμοποιείται παράνομα από εκατομμύρια ανθρώπους»(!)
Επανα-νομιμοποίηση
29. Σοβαροί ιατρικοί, πολιτικοί, οικονομικοί και οικολογικοί λόγοι επιβάλλουν την αναθεώρηση της «παράλογης» απαγορευτικής πολιτικής απέναντι στην κάνναβη, το κόστος της οποίας δεν μπορεί να αντέξει ή να ανεχθεί πια η κοινωνία. Το παραλήρημα των μανιακών της καταστολής δεν μπορεί να εξακολουθήσει να κανοναρχεί τις επιλογές του κοινωνικού σώματος και να υπονομεύει τη συνοχή του.
30. Η απαγόρευση των ψυχοτρόπων ουσιών και η μαζική τελετουργική ανθρωποθυσία που τη συνοδεύει συνιστούν ένα αποτρόπαιο έγκλημα σε βάρος του ατόμου, της κοινωνίας, του πολιτισμού και της ελευθερίας, ακόμη κι αν γίνουν αποδεκτές ως αληθείς οι μυθοπλασίες των υποστηρικτών της. Γιατί η χρήση οποιασδήποτε, έστω και επικίνδυνης, ουσίας βλάπτει αποκλειστικά και μόνο τον χρήστη της. Συνεπώς, αποτελεί τυπική πράξη αυτοπροσβολής και, ως τέτοια, σε μια πολιτισμένη κοινωνία δεν μπορεί να υπόκειται σε καμιά απαγορευτική ή κατασταλτική παρέμβαση.
Κάνναβη: Μαριχουάνα, Χασίς
Δρ. Κλεάνθης Γρίβας
Η διαπίστωση είναι απλή: ποτέ στην ιστορία των οργανωμένων κοινωνιών δε γινόταν τόσος λόγος, δεν είχε αναπτυχθεί τέτοια φιλολογία για τα «ναρκωτικά», όσο στις τελευταίες δεκαετίες και κυρίως στις μέρες μας. Και ποτέ δεν είχε προσλάβει τόσο ανησυχητικές διαστάσεις η σύγχυση των πολλών για ένα πρόβλημα όντως οξύ, σύνθετο και πολυδιάστατο.
Ο συγγραφέας του βιβλίου, Κλεάνθης Γρίβας, διαθέτει την ευρυμάθεια για να φωτίζει στα βιβλία του και τα άρθρα του το πρόβλημα σε όλες τις πτυχές του: την αυστηρά ιατρική και φαρμακολογική, την πολιτική, πολιτισμική, οικονομική, ιδεολογική, καθώς και τη φιλοσοφική και ηθική. Συγκρούεται ανελέητα με τις πλαστές «αυθεντίες», οικοδομεί τη σκέψη του σε στέρεη τεκμηρίωση, προκαλεί το διάλογο. Από τον Πρόλογο του Γιώργου Βότση.
Ένα βιβλίο που πρέπει ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ να διαβαστεί απ’ όλους τους ανήξερους “ειδικούς” που φλυαρώντας περί “ουσιών θανάτου”, συγκαταλέγουν μέσα σε αυτές μέχρι και τις “κουφεττούες με το κανναούριν”. Ένα βιβλίο που έπρεπε να δίνεται δωρεάν ως εγχειρίδιο σε αστυνομικούς, βουλευτές και ειδικά σε δημοσιογράφους και παρουσιαστές ειδήσεων, για να σταματήσει πλέον αυτή η τρομοκρατική προπαγάνδα. Όχι, κανείς δεν συμφωνεί με τη χρήση “σκληρών” ναρκωτικών, ούτε με την κατάχρηση “ελαφρών”. Είναι καιρός όμως να μάθουμε να κάνουμε απλούς διαχωρισμούς και να μην τα βράζουμε όλα στο ίδιο καζάνι. Είναι καιρός να μάθουμε.
Με το βιβλίο του “Κάνναβη: Μαριχουάνα, χασίς”, ο Κλεάνθης Γρίβας ρίχνει άπλετο φως σε μια κλασική περίπτωση της συμβολικής ποινικής νομοθεσίας, της νομοθεσίας για τα “ναρκωτικά”. Συμβάλλει στην απομυθοποίηση κάποιων πραγμάτων γύρω από την κάνναβη. Συνεισφέρει στην αυτογνωσία και την ελευθερία του ατόμου.
Ομότιμος Καθηγητής Ποινικού Δικαίου, Α.Π.Θ.
