Να σπάσουμε το φαύλο κύκλο της ποινικοποίησης και του εγκλεισμού. Χιλιάδες συμπολίτες μας βρίσκονται στοιβαγμένοι στις φυλακές της χώρας, κάτω από τις άθλιες συνθήκες ενός από τα χειρότερα «σωφρονιστικά» συστήματα της Ευρώπης. Οδηγημένοι σ΄ αυτές τις «αποθήκες ανθρώπων» μέσα από τις εξοντωτικές ποινές (που συνιστούν πάγια πρακτική των δικαστικών αποφάσεων το τελευταίο διάστημα), βλέπουν τη ζωή, την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματά τους να χάνονται στα άθλια κελιά ενός «σωφρονιστικού» μεσαίωνα.
Ο μισός σχεδόν πληθυσμός αυτών των κολαστηρίων εκτίει ποινές που σχετίζονται με την κατασταλτική αντιμετώπιση της χρήσης ναρκωτικών. Άλλωστε η ποινικοποίηση της χρήσης και ο εγκλεισμός των χρηστών στις φυλακές αποτελούν –πρακτικά- τους μόνους τρόπους με τους οποίους οι κρατικοί μηχανισμοί αντιμετωπίζουν το ζήτημα. Και φυσικά η αποτυχία τους είναι προφανής και παταγώδης. Τα μοναδικά αποτελέσματα αυτής της πολιτικής είναι η ενίσχυση των κατασταλτικών μηχανισμών και η αύξηση του ελέγχου της εξουσίας μέσα από την αναπαραγωγή δαιμονολογικών στερεοτύπων και μικροαστικής ανασφάλειας, καθώς και η ιλιγγιώδης αύξηση των κερδών αυτής της «παράνομης αγοράς», που μέσα από μια εκτεταμένη διαφθορά «ξεπλένονται» για να επενδυθούν στη συνέχεια στην παγκοσμιοποιημένη «νόμιμη αγορά» (πχ στη βιομηχανία όπλων, στην ιδιωτικοποίηση κοινωνικών αγαθών, στις χρηματιστηριακές φούσκες κ.ά. εξίσου «νόμιμες παραγωγικές επενδύσεις»).

Για μας η όποια λύση πρέπει να αναζητηθεί στους αντίποδες αυτής της ζοφερής πραγματικότητας. Προφανώς δεν την έχουμε στο τσεπάκι μας (άλλωστε δεν είναι και του στιλ μας οι προσφορές προκάτ λύσεων). Μπορούμε όμως να συνεισφέρουμε με κάποιες κατευθύνσεις:

Αποποινικοποίηση της χρήσης όλων των ουσιών.
Ακόμα κι αν κάποιος/α πίνει νέφτι, δεν κατανοούμε γιατί θα πρέπει να οδηγηθεί στη φυλακή. Αντιθέτως είναι πλήρως κατανοητή η παροχή υγειονομικής περίθαλψης. Αυτό που είναι ακατανόητο, είναι το ποιο ακριβώς έννομο αγαθό θεωρείται ότι προσβάλλεται από το χρήστη μιας –έστω επικίνδυνης- ουσίας και μάλιστα τόσο σοβαρά, ώστε να επισύρει ποινή φυλάκισης. Και εντέλει η τραγική ιστορία της ποτοαπαγόρευσης δεν έχει τίποτα να μας διδάξει;

Διαχωρισμός «μαλακών» και «σκληρών».
Το «τσουβάλιασμα» κάποιων ουσιών –όπως και η επιλεκτική εξαίρεση κάποιων άλλων- στη γενική κατηγορία «ναρκωτικά» απλώς συνιστά και αναπαράγει πολιτική αυθαιρεσία, επιστημονική α-νοησία και κοινωνική ανιστορικότητα. Η μόνη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στις διαφορετικές ουσίες είναι αυτή, που αυθαίρετα επιβάλλει η εξουσία. Ή αλλιώς, το μόνο που συνδέει το χασίς με την ηρωίνη, για παράδειγμα, είναι η απαγόρευση και η καταστολή.

Νομιμοποίηση της ινδικής κάνναβης.
Και μόνο η ευρύτατα διαδεδομένη χρήση της από ολόκληρο το κοινωνικό φάσμα (από εργάτες μέχρι υποψήφιους πρωθυπουργούς) θα αρκούσε, νομίζουμε, ως επιχειρηματολογία. Άλλωστε, γιατί ανάμεσα σε ένα χρήστη χασίς και ένα μερακλή του τσίπουρου πρέπει ο πρώτος να πάει φυλακή και να χαλάσει η παρέα; (Στο κάτω- κάτω ο δεύτερος κινδυνεύει περισσότερο από εθισμό). Κοινώς θεωρούμε ότι είναι ένα ώριμο αίτημα, που η ικανοποίηση του, όπως και των προηγούμενων, θα έχει θετικές επιπτώσεις –με πιο άμεση την αποσυμφόρηση των φυλακών και την εντυπωσιακή μείωση της παραβατικότητας/εγκληματικότητας, στην οποία οδηγεί τους χρήστες η πολιτική της ποινικοποίησης.

Στο σημείο αυτό ίσως είναι αναγκαία μία μικρή παρέμβαση.
Ξέρουμε ότι κάποιοι θα μας κατηγορήσουν για ιδεολογική «προώθηση» των ναρκωτικών και του εθισμού από αυτά. Πρόκειται για εκείνους τους δημοσιολόγους, που βγάζουν το παντεσπάνι τους από τον εθισμό του αποχαυνωμένου τηλεθεατή` για εκείνους τους επιχειρηματίες/τραπεζίτες που αυγατίζουν τα κέρδη τους «πουσάροντας» πιστωτικές κάρτες στους εθισμένους καταναλωτές` για εκείνους που αναπαράγουν τους θεσμικούς τους ρόλους μέσα από τη δαιμονολογία και την καταστολή. Και τέλος, για εκείνους τους οργανικούς διανοούμενους του συστήματος, που ομνύουν στην υπέρτατη εξάρτηση του «Είμαι» από το «Έχω» και που αναπαράγουν τον εθισμό της ιδιοκτησίας ανάγοντάς την σε μοναδικό κριτήριο κοινωνικής αξιοπρέπειας, ή μάλλον στο ευτελές «υποκατάστατο» της, αυτό του «κοινωνικού στάτους». (Ο εθισμός του μέσου ιδιοκτήτη ΙΧ από τη λαμαρίνα του αποτελεί ένα πρόχειρο παράδειγμα).

Για να το κάνουμε ξεκάθαρο. Εμείς εντάσσουμε τους εαυτούς μας –και την «Πρωτοβουλία» μας- στο ευρύτερο κίνημα του αγώνα για τη συνολική χειραφέτηση του ανθρώπου. Τόσο, λοιπόν, από θέση αρχής όσο και στο επίπεδο της καθημερινής μας δράσης είμαστε εναντίον κάθε εξάρτησης και εθισμού` τόσο από τις συνήθειες και «αξίες» που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο, όσο και από τις όποιες ουσίες («νόμιμες» ή «παράνομες» αδιάφορο). Η διαφορά μας με τις κυρίαρχες ελίτ (αλλά και το μικροαστικό φενακισμό) είναι ότι η έννοια της καταστολής μας είναι ξένη και απεχθής και δεν πρόκειται ποτέ να απαντήσουμε μ΄ αυτή σε οποιαδήποτε –ακόμα και αυτοκαταστροφική- επιλογή του τύπου «Άσε με να κάνω λάθος». Αρκεί βέβαια το λάθος να είναι αυτοαναφορικό. Ή για να το κάνουμε σαφέστερο η οποιαδήποτε χρήση ουσίας δε «νομιμοποιεί» οποιοδήποτε «λάθος» σε βάρος του άλλου (με τον ίδιο τρόπο που η κατανάλωση αλκοόλ δε δικαιολογεί οποιονδήποτε μεθυσμένο οδηγό να παρασύρει πεζούς, για παράδειγμα). Και κυρίως η διαφορά μας έγκειται στο ότι εμείς δεν έχουμε κανένα ιδιοτελές συμφέρον αύξησης της εξουσίας ή των κερδών, που επιφέρει η πολιτική της ποινικοποίησης.

Είναι προφανές ότι ο αγώνας για τη συνολική χειραφέτηση του ανθρώπου προϋποθέτει και τον αγώνα για τη ριζική ανατροπή του σωφρονιστικού συστήματος. Ταυτόχρονα όμως ως «Πρωτοβουλία» δεν κλείνουμε τα μάτια απέναντι στη σημερινή τραγική πραγματικότητα των φυλακών. Μια πραγματικότητα που η άμεση παρέμβαση για την αλλαγή της δεν είναι μόνο επιτακτική –αποτελεί ταυτόχρονα και προτεραιότητα των ίδιων των υποκειμένων που τη βιώνουν καθημερινά. Υιοθετώντας, λοιπόν, τα αιτήματα των ίδιων των φυλακισμένων για το συγκεκριμένο ζήτημα αγωνιζόμαστε μαζί τους και απαιτούμε:

  • Να ισχύει ό,τι και για όλες τις υπόλοιπες των ποινών όπου οι κρατούμενοι/ες εκτίουν τα 3/5 της ποινής τους. Αυτό που ισχύει σήμερα είναι ότι για υποθέσεις που έχουν να κάνουν με ουσίες οφείλουν να εκτίσουν τα 4/5.
  • Ιατρική κάλυψη για την αντιμετώπιση του στερητικού συνδρόμου μέσα στις φυλακές και άλλες νόσους που σχετίζονται με τη χρήση ουσιών
  • Εθελοντική πρόσβαση σε διάφορα μοντέλα απεξάρτησης μέσα στις φυλακές – όχι καταναγκασμός και όχι στην «μονοπώληση» της απεξάρτησης ( είτε μόνο «στεγνά» προγράμματα είτε μόνο προγράμματα συγκεκριμένων υποκατάστατων κτλ)


Προφανώς τα παραπάνω αιτήματα αποτελούν συγκεκριμένη εξειδίκευση του συνολικού πλαίσιου αιτημάτων που οι ίδιοι οι κρατούμενοι θέτουν –συχνά μέσα από το μοναδικό μέσο που διαθέτουν, την εξέγερση. Αιτήματα που αφορούν το στοιχειώδη εξανθρωπισμό του σημερινού αποτρόπαιου σωφρονιστικού συστήματος. Από τη μείωση των ποινών, που ειδικά την τελευταία περίοδο έχουν αποκτήσει εξοντωτικό χαρακτήρα, μέχρι την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στις άθλιες αποθήκες ανθρώπων που συνιστούν οι φυλακές, έως τη δημιουργία θεσμών και όρων επανένταξης που σήμερα είναι πρακτικά ανύπαρκτες.

Είναι φανερό ότι μέσα σε συνθήκες κοινωνικής απαξίωσης και απομόνωσης αυτός ο αγώνας είναι εξαιρετικά δύσκολος. Άλλα είναι δίκαιος.

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ