Η Συνδιάσκεψη που είχε χαρακτηριστεί ως η κρισιμότερη των τελευταίων 200 ετών τελείωσε σαν μια φάρσα. Το “Σύμφωνο της Κοπεγχάγης” δεν υιοθετήθηκε καν από όλους τους αρχηγούς κρατών ενώ ακόμα και οι συντάκτες του το χαρακτήρισαν ανεπαρκές.
Πρόκειται για ένα κείμενο της χαμηλότερης δυνατής φιλοδοξίας, λες και συντάχθηκε από σκεπτικιστές της κλιματικής αλλαγής. Ένα κείμενο ακόμα χειρότερο και από τις ξεδοντιασμένες εκδοχές που είχαν παρουσιαστεί μέχρι την Παρασκευή το απόγευμα.
Σαν να μην μεσολάβησε τίποτα από τη Σύνοδο του Ρίο πριν 17 χρόνια, οι παγκόσμιοι ηγέτες απλά “αναγνωρίζουν” την ανάγκη για περιορισμό της υπερθέρμανσης στους 2 βαθμούς. Δυο βδομάδες εντατικών διαπραγματεύσεων και η πρωτοφανής συμμετοχή 115 αρχηγών κρατών κατέληξαν σε μια απλή καταγραφή των προϋπαρχουσών μονομερών δεσμεύσεων κάθε χώρας.
Οτιδήποτε θα μπορούσε να αποδώσει στη Συμφωνία κάποιο νόημα αφαιρέθηκε. Δεν υπάρχει καμία νομική δέσμευση, ούτε καν ο στόχος των G8 για περιορισμό των παγκόσμιων εκπομπών στο μισό μέχρι το 2050, ούτε μια ημερομηνία για έναρξη μείωσης των παγκόσμιων εκπομπών ή έστω μια προθεσμία για σύναψη δεσμευτικής συνθήκης. Ακόμα και επιμέρους ζητήματα όπως ο περιορισμός των εκπομπών από την αεροπλοϊα και τη ναυσιπλοϊα ή η δυνατότητα πώλησης περίσσειας δικαιωμάτων εκπομπών από τις ανατολικές χώρες δεν αντιμετωπίστηκαν.
Οι πρώτες επιστημονικές εκτιμήσεις αναφέρουν πως οι δεσμεύσεις αυτές απλά μας βάζουν σε τροχιά συγκέντρωσης CO2 στην ατμόσφαιρα 700ppm και αύξησης της θερμοκρασίας κατά 3,5oC
Είναι εύκολο να καταδικάσει κανείς τις ΗΠΑ και την Κίνα για τη στάση τους, πολύ περισσότερο την Αυστραλία και τον Καναδά. Όμως μεγάλο μερίδιο ευθύνης πέφτει στην ΕΕ η οποία αρνήθηκε να παίξει το δυνατό της χαρτί και το οποίο θα μπορούσε να δώσει πνοή στις διαπραγματεύσεις. Αρνήθηκε να επιδείξει την αποφασιστικότητα και την ηγετική στάση δεσμευόμενη σε μονομερείς μειώσεις κατά 30% των εκπομπών στο εσωτερικό της. Αντίθετα, έμεινε άβουλη και αμήχανη στις δεσμεύσεις της ήδη από το Μάρτιο του 2007 για μειώσεις κατά 20%, αδιάφορη για τις πολύ πιο ανησυχητικές επιστημονικές εκτιμήσεις που μεσολάβησαν αλλά και για τις ενδείξεις για διάθεση ανάληψη δράσης από μια σειρά χώρες που προχώρησαν σε μονομερείς δεσμεύσεις, περιμένοντας ίσως μια νέα προσφορά από την ΕΕ.
Αν κάτι φανέρωσε η Κοπεγχάγη είναι η αποτυχία της πολιτικής και των πολιτικών. Πως η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ξεκάθαρα πλέον απαιτεί ένα συνολικά διαφορετικό μοντέλο πολιτικής. Πως τα συμφέροντα των κρατών και τα συμφέροντα του περιβάλλοντος και των κοινωνιών μας δεν είναι τα ίδια.
Σε μια χρονιά που σημαδεύτηκε από κρίσεις, η συλλογική αποτυχία της Κοπεγχάγης φανέρωσε πως η πιο σημαντική είναι η κρίση απουσίας πολιτικής βούλησης και οράματος. Η πολιτική έγινε η τέχνη του χαμηλότερου κοινού “εφικτού” παρονομαστή.
Σε μια μέρα όπου η αισιοδοξία φαντάζει αδύνατη, ας κρατήσουμε δύο πράγματα.
Καταρχάς την εμφάνιση ενός ενωτικού και αποφασισμένου κινήματος νεολαίας, κινημάτων και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που έδωσε όλες του τις δυνάμεις για μια Συμφωνία που θα μας έβαζε σε τροχιά αλλαγής του κόσμου μας.
Κυρίως όμως ας δείξουμε την αποφασιστικότητα να δυναμώσουμε τους αγώνες μας για κλιματική δικαιοσύνη και αποφυγή ενός κλιματικού χάους, να τους αναδείξουμε σε κάθε επίπεδο πολιτικής δράσης, να κάνουμε τους ηγέτες μας να λογοδοτήσουν για την επιλογή τους για συλλογική αυτοκτονία αντί της βιωσιμότητας και να αλλάξουν πορεία πριν είναι πια υπερβολικά αργά.
Τάσος Κρομμύδας
